Wat zijn dan de valkuilen voor hoogbegaafden tijdens hun studies?
“Faalangst is een valkuil. Je hebt hoogbegaafden die overpresteren en alles zo goed mogelijk doen, waardoor ze faalangst ontwikkelen. Daardoor gaan ze soms uitdagingen uit de weg.
“Ik had een student die een bachelorproef maakte rond faalangst en opmerkte dat ze hoogbegaafd was. Ze heeft daarna nog een vervolgstudie aangevat, wat ze vroeger niet durfde door die faalangst.
“Maar je hebt er ook die net onvoldoende presteren. Er zijn hoogbegaafde studenten die pas hun best doen als ze inzien dat het zinvol is. Zij hebben dan vaak heel wisselende resultaten, waardoor hun leerkrachten niet opmerken dat hun leerling hoogbegaafd is.
“Vaak zijn bij hoogbegaafde leerlingen de executieve vaardigheden minder goed: ze kunnen minder goed plannen en organiseren, omdat ze dat niet nodig hadden. Daar willen we dan bij de lerarenopleiding extra op inzetten.”
Hoe hard weegt het op studenten?
“Dat kan soms ver gaan. Er zijn studenten met psychosomatische klachten. Onlangs had ik een student die een bachelorproef maakte rond hoogbegaafdheid en die heeft een hoogbegaafde dochter met buikklachten, hoofdpijn, en depressieve klachten.
“Er is een arts die ons postgraduaat volgde en vaststelde dat hij patiënten over de vloer kreeg met ernstige fysieke en mentale klachten. Uiteindelijk ging het om personen die hoogbegaafd waren.
“Zij voelen zich soms heel erg eenzaam, omdat ze het idee krijgen dat ze anders. Ofwel passen ze zich aan aan de wereld rond zich en verliezen ze een stukje van hun identiteit. Ofwel blijven ze zichzelf, maar dan zonderen ze zich af.”
Hoeveel hoogbegaafde studenten volgen de lerarenopleiding?
“In het hoger onderwijs bestaat daar voor zover ik weet geen data van, maar er zijn wel al studenten naar ons toegestapt. Ze herkennen zich in de infosessie over het postgraduaat of tijdens bijscholingen. Of soms komt het aan het licht omdat ze zelf een bachelorproef rond hoogbegaafdheid maken en zich herkennen in de parameters.
“Het cliché dat hoogbegaafden enkel voor arts of burgerlijk ingenieur zouden studeren, klopt helemaal niet. Er zullen er zeker zijn, maar vanwege de valkuilen halen ze vaak het diploma niet en blijven ze onderpresteren.”
Waarom zijn jullie de eerste hogeschool met deze extra begeleiding?
“De lerarenopleiding bij PXL is de voortrekker in Vlaanderen op vlak van hoogbegaafdheid. We organiseren al drie jaar een postgraduaat rond hoogbegaafdheid. Daarbij professionaliseren we leraren rond het thema en dat is een groot succes. Omdat we dat als enige in Vlaanderen aanbieden, kun je die opleiding volgen via afstandonderwijs. Dat postgraduaat is al drie jaar volzet, met een wachtlijst.
“Dat toont dat er steeds meer aandacht is voor hoogbegaafdheid. Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) maakte een miljoen euro vrij voor initiatieven errond in scholen. Steeds vaker kregen we dan ook de vraag wat we zelf doen, ook van studenten. Die willen we nu beter begeleiden.”
Als dat zoveel voorkomt, en zo ver kan gaan, moeten andere opleiding dan ook zo’n aangepast traject aanbieden?
“Ja, dat denk ik wel. Ik vind dat we als lerarenopleiding een goed praktijkvoorbeeld moeten zijn voor andere hogere studies. Ik ben veel bezig met remediëren, waarbij we leerlingen helpen die onvoldoende presteren. Daar gaat veel aandacht naartoe, en veel minder naar de bovenkant van de studentenpopulatie.
“En dus moeten we leraren zoveel mogelijk professionaliseren zodat ze zelf erop kunnen anticiperen en erop inspelen. Als een leraar een kind niet kan opmerken en erkennen, dan ga je een aantal leerlingen missen.”
Bron: De Morgen
